Ҳокимият мафҳумест, ки ба қобилият ё ҳуқуқи назорат, роҳнамоӣ ва таъсир расонидан ба амалҳо, қарорҳо ва рафтори одамон, гурӯҳҳо ё созмонҳои дигар дахл дорад. Ҳокимият дар сиёсат, ҷомеа ва бисёр ҷанбаҳои ҳаёти инсон нақши калидӣ мебозад.
Инҳоянд ҷанбаҳои асосии тавсифи қудрат:
- Ҳокимият ва назорат: Он ваколат ва қобилияти муқаррар кардани қоидаҳо, гуфтушунид ва назорати захираҳо ва қарорҳоро дар назар дорад.
- Иерархия ва сохтор: Он аксар вақт бо сохтори иерархӣ алоқаманд аст, ки дар он баъзе одамон ё созмонҳо нисбат ба дигарон қудрати бештар доранд.
- Ҳокимияти сиёсӣ: Дар сиёсат он метавонад ишғоли мансабҳо ва ҳуқуқи қабули қонунҳо, идоракунии давлат ва таъсир расонидан ба равандҳои сиёсиро дар бар гирад.
- Қудрати иҷтимоӣ: Дар заминаи иҷтимоӣ он метавонад тавассути нақшҳои иҷтимоӣ, таъсир ба афкори ҷамъиятӣ ва назорат аз болои захираҳо зоҳир шавад.
- Қудрати иқтисодӣ: Дар иқтисодиёт он бо назорати захираҳои молиявӣ алоқаманд аст, сохторҳои тиҷоратӣ ва ҳалли иқтисодӣ.
- Мақомоти байналмилалӣ: Дар сиёсати љањонї он тавассути муносибатњои байни давлатњо, созмонњои байналмилалї ва таъсир ба њодисањои љањонї зуњур менамояд.
- Қонуният: Он аксар вақт қонуният, яъне эътироф ва дастгирӣ аз ҷомеа ё гурӯҳи таҳти назораташ талаб мекунад.
- Воситаҳо ва усулҳо: Он метавонад бо воситаю усулҳои гуногун, аз ҷумла санадҳои қонунгузорӣ, қувваҳои мусаллаҳ, дипломатия, таъсири расонаҳо ва ғайра амалӣ карда шавад.
- Масъулият ва маҳдудиятҳо: Он бояд бо масъулият ва маҳдудиятҳо барои пешгирии сӯиистифода ва нигоҳ доштани тавозуни манфиатҳо ҳамроҳ бошад.
Қудрат мафҳуми мураккаб ва гуногунҷанба аст, ки ҷанбаҳо ва зуҳуроти гуногун дар соҳаҳои гуногуни ҳаёт дорад. Он метавонад сарчашмаи тағйироти мусбӣ ва пешрафт бошад, аммо метавонад мушкилоти марбут ба нобаробарӣ, фасод ва низоъро эҷод кунад. Огоҳӣ ва дарки қудрат барои рушди ҷомеа ва таъсиси низомҳои одилона ва муассири идора муҳим аст.
